Çok sinirli hocam! Beni sinir ediyor! En ufak şeye sinirleniyor! Sinirleri alınmış gibi hiç kızmıyor!.. Sinirlilik seanslarımızda en çok sarf edilen kelimelerden biridir. Bunun bir sebebi var elbet; çünkü sinirlilik aslında birçok duygunun tek bir bedende vücut bulmuş halidir. Yani sinirlilik bir maske duygudur, ardında farklı anlamlar barındırır. Demek istediğimi aşağıda biraz daha açacağım.
Gündelik hayatınızda nelere sinirlendiğini bir düşün lütfen. Sırada beklerken birisi önüne geçtiğinde? Trafikte bir araç önüne ani şekilde kırdığında? Birisi seni istemediğin şekilde eleştirdiğinde? Sen ev işleri ile uğraşırken eşin yardım etmediğinde? Çocuğun inatçılık yaptığında?
Aslında sinirlilik hepimizin yaşadığı bir duygudur, ancak diğer duygulardan farklı olarak daha “kirletici” bir özelliği vardır. Bir kişinin sinirli ruh hali sadece kendisini değil; tüm ofisi, evi veya sınıfı olumsuz yönde etkiler. Patron sinirli olduğunda, “bugün onunla karşılaşılmaması gerektiği” söylenir. Anne ya da baba evde sinirli bir şekilde tartıştığında, çocuklar buna tepki verir.
Eğer sinirlilik hali hemen atlatılamaz ve devam ederse, git gide toleransın düşer ve bu yüzden normalde görmezden geldiğin küçük olaylardan rahatsız olma olasılığın daha artar. Çevremizdeki insanlara karşı daha agresif davranırsın, onları kırma ihtimalin de artar. “Geçici ve makul düzeyde” sinirlenmek herkes için belki de gerekli bir şey olmakla birlikte, “uzamış ve abartılı” sinirlilik hali insanların kendi ruhsal ve fiziksel sağlıkları için de faydalı bir durum değildir.
Aşağıda sinirliliğinle baş etmek için bazı öneriler bulacaksın. Ancak öncelikle şunu bilmen önemli, bu önerileri kendini sinirli hissettiğin durumun ortasında iken yapman zor olabilir. Öncelikle sinirlendiğin anlarda o sinirliliğin yarattığı olumsuz enerjiyi kesmenin ve sana emrettiği şekilde davranmamanın yollarını bulmak gerek. Bu da genellikle sinirlendiğini fark ettiğinde bir mola vermek ile olur. Sinirlilik duygusunu ruhsal dünyanda bir şeylerin yolunda gitmediğinin bir mesajı olarak okuman gerekir. Belki iş yerindeki kaostan kısa süreliğine uzaklaşman, yalnız kalıp kendini kurtarman gerekiyordur. Belki de sinirlendiren düşüncelerden uzaklaşmak için kulaklığını takıp dolaşmanın veya egzersiz yapmanın zamanıdır. Mutfağa girip yemek yapmak, kokusundan hoşlandığın bir şampuan ile duş almak gibi çeşitlendirebilirsin, yeter ki seni o sinirlilik atmosferinden uzaklaştırabilsin. O halde sinirliliğiniz biraz durulduktan sonra kendinizi sakinleştirmek için yapabileceklerinize bir bakalım.
1. Kaynağını bulun.
Sinirliliği azaltmanın en iyi yolu, seni sinirlendiren şeyin ne olduğunu bulmak ve sonra onu ele almaktır. Sinirliliğini tetikleyen ilk olayın ne olduğunuzu belirle ve bunun üzerine düşün. Aslında seni sinirlendiren şeyler tamamen karşı tarafın yaptıklarıyla ilgili olmayabilir. Sırada önüne geçen birisi senin hakkını arama ile ilgili bir değerine dokunmuş olabilir. Seni acımasızca eleştiren birisi seni değersiz ve yetersiz hissettirmiş olabilir. Sözünü dinlemeyen çocuğun otorite ile ilgili bir değerini sarsmış olabilir. Bu örnekler çoğaltılabilir; ancak seni sinirlendiren temalar üzerine düşünüp bunları keşfettikçe, sonrasında “bak yine aynısı oluyor” demek kolaylaşacak ve sinirliliğini kontrol etmek daha basit bir hale gelecektir. “Sinirlendiğim zaman aklımı yitiriyorum, bunu yapmam imkansız” dediğini duyar gibiyim. Öfke ve sinir anında bunu yapmak zordur. Ancak sakinleştikten sonra bunun üzerine düşünmek, sana öfke yönetimi konusunda büyük bir beceri kazandırır.
2. Sinirlendirici olaylar genellikle küçük çaptadır
Herkes her gün çok büyük olumsuz olaylar yaşamaz, ancak bazıları gününün çoğunu sinirli geçirir. Aslında çoğu zaman küçük olaylar birikir ve sonuçta bir patlama yaşanır. Senin de “bu olaya niye bu kadar abartılı tepki verdim” diye kendine kızdığın zamanlar olmuştur. Buradaki temel neden, küçük olayların yaşattığı olumsuz duyguların halı altına süpürülmesidir. Neden sinirlendiğimize yönelik içsel bir bakış açısı kazanmanın önemi de bu durumda daha fazla ortaya çıkar.
3. Bazen kabullenmek gerekir
Yukarıda bahsettiğim halı altına süpürmenin bir diğer türü de duygularını kabullenememektir. Bazı durumlarda seni sinirlendiren olaylar üzerine kontrolün çok azdır. Bu kontrol edememe hali bazı kişilere ağır gelebilir ve bu kişiler; kontrol edememenin getirdiği çaresizliği ortaya çıkan duyguyu da yok saymak ile kapatırlar. Halbuki duygularımız üzerinde kontrolümüz çok azdır, onlar biz ne kadar bastırmaya çalışsak da kendilerine çıkacak bir yol bulurlar.
4. Biraz da şefkat ve merhamet!
Sinirlendiğinde dış dünyaya karşı olumlu bakmak daha da zorlaşır. Sinirlendiğin kişi vicdansız, çalıştığın kurum adaletsiz, arkadaş çevren ise bencil görünür. Hatta bazen konu ile pek ilgisi olmayan kişiler bile bundan nasibini alır. Tabi ki kendine bakış açın da daha olumsuz bir hale gelir. Daha beceriksiz, daha dayanıksız, daha yetersiz hissedebilirsin ve emin ol o anda hissettiklerin neredeyse her zaman gerçekte olandan daha abartılı olur. Dolayısıyla kişiliğinin iyi yönlerini, yaşamında olumlu giden şeyleri biraz daha fazla düşünmeye çalış, kendine biraz daha merhamet göster. Bunun için meditasyon egzersizleri deneyebilirsin.
5. Kafeini azalt, alkolü mümkün olduğunca kullanma
Makul miktarda kahve ve çay içmekten bahsetmiyorum ancak bazı durumlarda fazlaca kahve tüketmek sinirliliğini artırabilir, toleransını düşürebilir. Sinirli ve gergin kişiler bazen kendilerini rahatlatması için alkole başvururlar. Alkol başlarda kısmen fayda verir, alkol kullandığında kişi kendini daha rahat hisseder. Ancak sinirliliğini daha da artıracak bir döngüyü başlattığının çoğu zaman farkında değildir. Bir süre sonra alkol etki etmediği gibi, alkol kullanılmayan zamanlarda kişi daha da sinirli hale gelir.
6. Bazen profesyonel destek gerekir
Sinirlilik aslında altta yatan bir psikolojik sorundan veya psikiyatrik bozukluktan kaynaklanabilir. Tam tersi de geçerlidir; yani uzayan sinirlilik de bazı psikolojik sorunların ortaya çıkmasına yol açabilir. Bu durumlarda profesyonel yardım almaktan çekinme, bazen bir tek seans bile çok şey değiştirebilir.
Fark ettiysen, sinirliliğe yönelik yeni bir bakış açısı kazanmak gerek, ve bu da biraz egzersiz ile zaman içinde kazanılabilecek bir beceri. İlk seferde araba kullanmayı hemen öğrenememeye, yüzmeyi öğrenmeden önce kolluk ile alıştırmalar yapmaya benzer; denedikçe zaman içerisinde daha becerili bir hale geleceksin. Temel prensibin şu olmalı; "Birkaç saat veya gün sonra unutacağım olaylar veya kişiler yüzünden neden kendime ve yakın çevreme iyi davranmıyorum? Ayrıca bu olaylar yüzünden hayatımda yolunda giden hiçbir şey yokmuş gibi hayatımı yaşanmaz bir hale getirmeme değer mi?"
Sırf bunlar için bile kulağa denemeye değer geliyor.
Comments